Het socialisme van het Cubaanse volk

Wat een timing! Net terug uit Cuba en de media komen met berichten over de dood van de Cubaanse ‘dissident’ Orlando Zapata, na een hongerstaking van ruim 80 dagen. Daarop volgend berichten over demonstraties in Cuba voor de betere behandeling van 75 andere ‘politieke’ gevangenen, die de kop in gedrukt zouden zijn. Ja ja, het ‘regime’ van Raul Castro duldt geen enkele tegenstand! In maart volgt een bericht over een nieuwe hongerstaking door de ‘dissident’ Guillermo Fariñas. En op 25 maart een demonstratie in Miami, georganiseerd door de artiest Gloria Estefan. Vrijheid van meningsuiting, persvrijheid en vrijheid van demonstratie zijn ver te zoeken op Cuba, als je deze berichten mag geloven. Dat kan ook niet anders, want op Cuba heerst een dictatoriaal regime. Of zou het toch anders kunnen zijn dan dat de media ons voorspiegelen?

Mark Jan Smit

Vol indrukken keerde ik terug in de Nederlandse maatschappij. Uiteraard wil je deze graag delen met andere mensen en dat heb ik dan ook gedaan. Maar het valt niet mee om het beeld dat de overgrote meerderheid van de mensen hebben over Cuba te beïnvloeden. Volgens de meesten blijft Cuba een communistische dictatuur waarin iedere vorm van oppositie de kop in gedrukt wordt. Het is natuurlijk niet vreemd dat dit het heersende beeld is, wanneer je de mediaberichten van de afgelopen weken bekijkt. Wat hierin opvalt, is dat er alleen maar ingezoomd wordt op een kleine groep dissidenten. Het gewone volk komt nooit aan het woord. Er wordt nooit naar het functioneren van de Cubaanse maatschappij gekeken. Aan ons de taak om dit wel te doen.

We hebben in 15 dagen een goede dwarsdoorsnede van de Cubaanse maatschappij gekregen. De reis werd georganiseerd door de NCPN, in samenwerking met de Cubaanse Communistische Partij (PCC). Het programma was zeer divers, uitgebalanceerd en bijzonder interessant! Tijdens onze reis, door de westelijke helft van het eiland, hebben we massaorganisaties van het volk, een provinciaal bestuur, de vakbond, de vrouwenbeweging, een associatie van juristen, diverse musea, lokale culturele projecten, prachtig natuurschoon, afgelegen dorpsgemeenschappen en markante plekken van de revolutie zoals de Che Memorial, de varkensbaai en de José Martí Memorial bezocht.

 

Volksdemocratie

Er wordt altijd gezegd dat Cuba geen democratie is omdat de communistische partij de enige politieke partij is. Maar de Cubaanse democratie heeft een geheel andere basis, en dat hebben wij dan ook duidelijk kunnen zien. Via massaorganisaties, waarvan het Comité ter Verdediging van de Revolutie (CDR) de belangrijkste is, wordt de Cubaanse volksdemocratie opgebouwd. Zij stimuleren en ondersteunen de bevolking op allerlei gebieden, van educatie tot cultuur. De overgrote meerderheid van de Cubaanse bevolking is lid van de CDR. Vanuit deze organisaties worden door de bevolking kandidaten voor het gemeentelijke en provinciale bestuur voorgedragen en vervolgens gekozen. De afgevaardigden houden een zeer nauwe band met hun achterban en moeten zich altijd kunnen verantwoorden. Tot in de meest afgelegen dorpen kwamen wij afdelingen van de CDR tegen.

In de stad Pinar del Rio hebben wij een CDR afdeling met 625 leden bezocht. We werden midden op straat ontvangen door een groep van zeker vijftig mensen. En tijdens het bezoek werd de groep steeds groter. De mensen vertelden met enthousiasme wat ze zoal doen voor de CDR. Gelukkig spraken een aantal jongeren een woordje Engels, wat de communicatie vergemakkelijkte. Kinderen voerden dansjes op. Het voelde als één grote familie. En juist dit is de basis van de Cubaansedemocratie. Dit zijn de wortels van het Cubaanse socialisme.

De bevolking is zeer betrokken bij deze politieke besturen. Zij worden dan ook niet voor niets de ‘Poder Popular’, oftewel ‘Volksmacht’ genoemd worden. Dat kan omdat er via de massaorganisaties op grote schaal een beroep wordt gedaan op de bevolking om mee te praten en mee te beslissen, o.a. via de vele referenda die uitgeschreven worden. De zeer hoge opkomstpercentages bij verkiezingen en referenda, vaak boven de 95%, bewijzen deze grote mate van betrokkenheid.

Mensenrechten

Vrijheid van meningsuiting, persvrijheid en vrijheid van demonstratie bestaan niet op Cuba? Een korte blik in de Cubaanse grondwet leert ons dat deze rechten wel degelijk gerespecteerd en gegarandeerd worden, en wel in hoofdstuk 7, artikel 53 en 54. Een actieve, meedenkende en kritische bevolking wordt zeer gewaardeerd. Zelfkritiek, ook van de leiding, is hierbij zeer belangrijk. ‘De eersten die niet tevreden zijn, zijn de leiders zelf’, vertelde Juan Carlos Marsán, hoofd van het Europese Bureau in het Centraal Comité van de Communistische Partij van Cuba, ons tijdens een ontmoeting. Cubanen praten dan ook graag en veel, ondervonden wij. ‘Het grootste probleem van Cubanen is dat zij niet weten op te houden met praten’, grapte Marsán aan het einde van onze ontmoeting.

Daarnaast respecteert en garandeert Cuba juist de meest elementaire mensenrechten. Dit zijn: garantie op werk, garantie op woonruimte, gratis gezondheidszorg, gratis onderwijs, een gegarandeerd basisbestaan voor iedereen door een minimumloon en de bijna gratis verstrekking van de meest elementaire levensbehoeften, gegarandeerde zorg voor de minder validen, arbeidsongeschikten en ouderen via uitkeringen en o.a. gratis maaltijden in gemeenschappelijke ruimtes.

Deze elementaire rechten worden overal in het land gegarandeerd, ook op de meest afgelegen plekken. Dit zagen wij bijvoorbeeld in een zeer afgelegen klein dorp met zo’n duizend inwoners, diep in de heuvels van de provincie Pinar del Rio. Dit dorp heeft de beschikking over alle voorzieningen, van een basisschool tot een ziekenhuisje, tot gemeenschapsruimten waar ouderen en minder validen drie maal daags gratis een maaltijd kunnen krijgen.

Op Cuba zegeviert het collectivisme boven het individualisme. De bevolking doet veel samen, komen samen op straat en participeren in allerlei massaorganisaties. Je merkt dit ook op straat. Een schoon straatbeeld zonder rotzooi en geen vandalisme. De Angolese ambassade kan zonder problemen een vitrinekast met foto’s buiten op de muur hangen, zonder dat deze gesloopt wordt. Hun collega’s in Den Haag hoeven dat niet te proberen! En juist omdat het collectivisme zo sterk ontwikkeld is, bestaat er op Cuba een rijk cultureel leven. Vooral de lokale straatcultuur is sterk ontwikkeld, zoals wij tijdens een aantal bezoeken hebben kunnen ondervinden.

Free the Five!

Er ging vrijwel geen bezoek voorbij, zonder dat de kwestie van de Vijf genoemd werd. Vijf Cubanen die al ruim 11 jaar gevangen zitten in de V.S. nadat zij geïnfiltreerd waren in anti-Cubaanse terroristische groeperingen in Miami. Dit soort groeperingen zijn al tientallen jaren verantwoordelijk voor terroristische acties gericht tegen Cuba, zoals het uitstrooien van ziektekiemen boven Cuba vanuit kleine vliegtuigjes. Ook de aanslag op een Cubaans passagiersvliegtuig in 1976, waarbij alle inzittenden om het leven kwamen, hebben zij op hun geweten. Dit soort terreur heeft al aan tenminste 3.500 Cubanen het leven gekost. De Vijf wisten, nadat zij in deze groepen geïnfiltreerd waren, meerdere terroristische acties te voorkomen. Dankzij hen kon Cuba in 1998 een dossier aan de FBI overhandigen. Vervolgens werden niet de terroristen, maar de Vijf gearresteerd!

Zij kregen een langdurig proces dat allesbehalve eerlijk verliep. Ze konden zich niet goed verdedigen en werden veroordeeld tot absurd hoge straffen wegens o.a. samenzwering tegen de regering van de V.S. en spionage. Drie van de Vijf kregen één of twee keer levenslang. Gelukkig is vanwege de continue druk het proces in oktober 2009 voor drie van de Vijf herzien. Zij werden tot lagere straffen veroordeeld. Het blijkt dus dat het uitoefenen van druk werkt. Daarom werd ons op het hart gedrukt om, terug in Nederland,deze kwestie onder de aandacht te blijven brengen. Alle mensen met wie we spraken, waren diep begaan met het lot van deze vijf helden. Zij staan dan ook overal afgebeeld.

De bevolking doet mee!

De mens staat centraal op Cuba. Dat zie je overal. Ondanks alle moeilijkheden van het land, waarvan de blokkade die nu al meer dan een halve eeuw duurt, de belangrijkste is, is het bewonderenswaardig wat het land voor haar bevolking heeft weten klaar te spelen. Dit kan alleen maar in een socialistische maatschappij, waarin niet de winst, maar de mens centraal staat, gerealiseerd worden. De bevolking wordt in alles gestimuleerd om mee doen. Jongeren worden opgevoed met de waarden van de revolutie. De revolutie moet zich op eigen kracht blijven ontwikkelen. Het is belangrijk dat de jongere generaties steeds moet worden bijgebracht, dat het niet vanzelfsprekend is wat Cuba allemaal bereikt heeft. Dat hier een continue strijd voor nodig is, een strijd die door de gehele bevolking gevoerd moet worden.

De bevolking is zich daarvan bewust. Het doet massaal mee via de massaorganisaties zoals de CDR. Juist de grote mate van betrokkenheid van de bevolking vormt de basis van de Cubaanse volksdemocratie. En juist daarom kan het Cubaanse socialisme ondanks alle moeilijkheden overleven. Het Cubaanse socialisme is niet het socialisme van de gebroeders Castro, maar het socialisme van de gehele Cubaanse bevolking!

Geïnteresseerd?

Bij voldoende aanmeldingen, zal er volgend jaar weer een reis naar Cuba georganiseerd worden. De kosten zijn ruim € 1.000,- voor de reis en verblijf (inclusief eten, rondreizen, entreegelden). Daarnaast moet rekening gehouden worden met ongeveer € 250,- zakgeld.