Het Kindermonument aan de Gaaspstraat in Amsterdam herinnert aan de joodse Markt en de schending van de kinderrechten in de oorlog. De nazi’s hadden deze plek tot joodse markt gemaakt. Eén van de vrijwilligers van de stichting Kindermonument is de joodse Celine van der Hoek, overlevende van Auschwitz en voorzitter van de AFVN- Bond van Anti Fascisten. Dit is haar verhaal.
Rustig slapen?
“Voor de oorlog wist premier Colijn natuurlijk donders goed wat er aan de hand was, maar hij bleef tegen de bevolking zeggen dat de mensen gerust konden gaan slapen. En heel veel mensen geloofden dat. Maar wij niet. Mijn moeder hielp mensen die uit Duitsland waren gevlucht, vooral communisten, want die werden door Hitler als eersten vervolgd. Na 1938 kwamen daar ook nog de verhalen van joodse vluchtelingen bij.”
Februaristaking
Celine van der Hoek
“Geleidelijk aan kwamen meer anti-joodse wetten na 1940. De weerstand onder de arbeiders daartegen was groot. De CPN organiseerde toen een grote staking die de geschiedenis in zou gaan als de Februaristaking. Iedereen deed mee, alle partijen en alle gezindten, maar na de oorlog is de leidende rol van de communisten uit de geschiedenisboekjes gehouden…”
A-25236
“In 1942 werd ik opgepakt. Mijn moeder en broer waren al op transport gezet. Ik heb ze nooit meer gezien. Na drie dagen in een veewagon zonder eten en drinken kwamen we aan in Auschwitz. Wat zijn dat toch voor een fabrieken, vroegen we ons af? Wordt daar brood gemaakt voor de gevangenen? Eén van de kapo’s zei: “Als je je niet gedraagt ga jij door die schoorsteen.” Eerst begrepen we het niet…”
“Ik kreeg een tatoeage: A-25236. Ik heb ontzettend veel geluk gehad. Driemaal werd ik nog sterk genoeg bevonden om te werken; driemaal werd ik niet vergast. De oorlog ging slecht voor de Duitsers. De Sovjets rukten op en de mannen die in de fabrieken werkten, gingen naar het front. Toen werd ik geselecteerd om in de Škoda- fabrieken te gaan werken. Ze werkten ons daar de dood in. Toen het Rode Leger kwam was ik 24 en woog ik evenveel kilo’s.”
Waakzaam blijven
“Wat ik eng vind is dat de situatie nu precies lijkt op die van voor de oorlog. Europa bewapent zich, burgerrechten worden beperkt, er is een economische crisis, moslims zijn de zondebok en racistische en fascistische groepen als Nieuw Rechts en Wilders zijn in opkomst.
We moeten waakzaam blijven, vooral nu.”