Sinds 1 Oktober 2010 is het dan zover, kraken is in Nederland officieel verboden. De grote vraag is dan ook, hoe nu verder met de kraakbeweging in Nederland? Na twee strijdbare en goed bezochte demonstraties in Amsterdam en Nijmegen is er van een concreet project echter nog geen sprake. De vraag die we onszelf dan ook moeten stellen is, wat willen we nu bereiken? Waarom kraken we en waarom gaat kraken door?
Jozef Wouters
De vraag waarom we kraken is voor iedereen anders. De een zoekt woonruimte zonder hiervoor helemaal krom te hoeven liggen zodat de huisjesmelker een extra auto aan kan schaffen, terwijl de ander de ruimte zoekt om zijn of haar politieke project op te zetten, vrij van controle door de staat en het kapitaal. Wat kraken echter verbindt is de actie van het kraken zelf. Kraken is in de kern het terug eisen van ruimte als publiek, het opeisen van het fundamentele recht op wonen los van de belachelijke huurprijzen waaronder zovelen gebukt gaan, los van de torenhoge hypotheken die zovelen jaren met zich meeslepen. Het is dan ook geen kwestie van ‘krakers versus huurders’, zoals rechtse media het maar al te graag wegzetten. Want de gemiddelde huurder weet maar al te goed wat voor een aanslag de torenhoge huren zijn op zijn of haar koopkracht en ook de gemiddelde koper weet wat voor strop de hypotheek en jarenlange renteaflossing kan zijn. Kraken is dan ook een klassenzaak van de arbeidersklasse versus het kapitaal, het is een kwestie van mensen die weigeren nog langer dag in dag uit zich kapot te zwoegen voor de winsten van huisjesmelkers, speculanten en banken die door hun kapitaalkracht het exclusieve eigendomsrecht hebben op ruimte. Kraken is het terugveroveren van ruimte ten opzichte van het kapitaal, in de kern is het dan ook een antikapitalistische actie.
Demonstratie tegen het kraakverbod
Maar de grote vraag is, wat dan na de kraak? Wat dan als men deze ruimte tijdelijk heeft ’terugveroverd’? Want als we slechts kraken om vervolgens verder te leven onder alle andere omstandigheden die het kapitalisme op ons forceert, de dalende lonen, stijgende studiekosten, de stijgende pensioenleeftijd en de uren die we dagelijks op de werkplaats spenderen voor de winsten van de bazen dan zijn we er slechts in geslaagd om iets anders te leven binnen de huidige kapitalistische maatschappij. Als we slechts kraken om projecten op te zetten die op geen enkele manier proberen ons leven terug te veroveren en onze maatschappij te veranderen maar slechts een subculturele getto vormen waar mensen cultuur produceren, dan zijn we natuurlijk terug bij af.
Het is immers voorgekomen, in zowel Nederland als Duitsland, dat de ‘culturele vrijplaatsen’ gevestigd in (ex-)kraakpanden een meerwaarde vormden voor de huisjesmelkers in de buurt. Mensen met culturele interesse en een flinke portemonnee trokken naar deze wijken en hippe tenten en expositieruimtes gevestigd in (ex-)kraakpanden. Dit leidde ertoe dat de huisjesmelkers de huren in die buurt flink opdreven wat de originele, minder draagkrachtige bewoners, wegdreef en het proces van ‘gentrificatie’, waar kraken zich klassiek tegen keert, alleen maar bevorderde. Het is daarom ook van groot belang om de ruimtes die wij kraken niet te zien als een getto maar als een bevrijde ruimte, een plek van waaruit wij onze eigen eisen kunnen implementeren en onze eigen organisatievormen kunnen opzetten en langzaam maar zeker tegenmacht kunnen opbouwen om de maatschappij blijvend te veranderen. Een bevrijde ruimte is voor ons dan ook een ruimte die zowel onderdeel is van onze eigen structuren (gezamenlijke woonruimte,een bar, een volkskeuken) als een plek van waaruit we ons organiseren. Bevrijde ruimtes zijn dan ook meer dan een sociaal centrum alleen, bevrijde ruimtes zijn plekken die zichzelf verspreiden. Door middel van solidariteit en strijd vanuit deze ruimtes kan op lokaal niveau veel betekend worden. Mensen met huisvestingsproblemen kunnen van onderdak worden voorzien, een buurt kan een buurtcentrum geboden worden waar men bij elkaar kan komen en met andere organisatievormen en ideeën in aanraking kan komen, migranten zonder papieren kan een plek geboden worden,etc. Deze directe vorm van solidariteit en wederzijdse hulp biedt zowel ondersteuning in de strijd voor een andere wereld als een manier om de bevrijde ruimte uit te breiden. Alleen daar waar de bevrijde ruimte in staat is wat te bieden, kan ze op brede solidariteit rekenen.
Het is dus noodzakelijk om van kraken niet alleen een andere manier van leven te maken, maar ook een manier van strijd. Om te voorkomen dat men of een getto of een ‘cultuurfabriek’ wordt is dus een expliciet antikapitalistische houding nodig. Dit is de manier waarop kraken benaderd wordt, wat we met de bevrijde ruimte doen en hoe we vorm geven aan onze projecten. Dit bepaalt de kracht van kraken als strijdtechniek.
Dan rest ons de vraag, hoe nu verder? Kraken is immers illegaal en de straffen zijn niet mals. Hoe dit in de praktijk gaat uitpakken, hoe de repressie omtrent kraken zich zal ontwikkelen en hoe de jurisprudentie eruit zal gaan zien zijn allemaal zaken die we zullen moeten afwachten. Tot die tijd zal het vooral een zaak zijn om solidair te zijn. Het zal immers afhangen van de mate van solidariteit of we in staat zijn het kraken echt door te laten gaan. En niet alleen solidariteit onder krakers onderling maar solidariteit tussen de projecten vanuit de kraakbeweging en het concept van kraken. Niet het idee dat kraken zoveel nuttige cultuur produceert of zoveel leuke poppodia heeft voortgebracht maar het idee onder mensen die daadwerkelijk de relevantie van kraken meemaken in hun dagelijks leven. Of dit nu is omdat kraken ze woonruimte verschaft, omdat het hen een buurtcentra verschaft waar ze zelf (en niet de wijkcommissie) de touwtjes in handen hebben of omdat ze er betaalbaar kunnen eten in de volkskeuken, het doet er niet toe. Wat er toe doet is dat kraken weer relevant moet worden zoals het dat ooit was, als de beweging die begon omdat mensen simpelweg niet betaalbaar konden wonen en die ruimte terug eisten.
Wij roepen dan ook op om te beginnen met het opzetten van dergelijke projecten. Zeker in tijden als deze, met de gevolgen van de financiële crisis,bezuinigingen, stijgende levenskosten en een toenemend autoritaire regering zijn projecten waar we zelf onze eisen kunnen realiseren en structuren kunnen opbouwen broodnodig. Het opbouwen van dergelijke projecten en onderlinge solidariteit is volgens ons dan ook de sleutel tot het laten heropleven van de kraakbeweging, kraakverbod of niet.
Voor bevrijde ruimtes en zelfbeheer!
Wet of geen wet, Kraken gaat door!
In volgende uitgaven van de vonk krant gaan we verder in op het onderwerp kraken.
Overgenomen van Vonk. Zie: http://www.acdevonk.nl/