Minister Plasterk van Onderwijs speelde al enige tijd met het idee dat minder studenten een masteropleidingen zouden moeten afmaken. Nu lijkt hij dan toch de eerste stap te hebben genomen om een einde te maken aan toegankelijk onderwijs voor iedereen door de harde knip in te voeren: voor je aan je master begint, moet je eerst je bacheloropleiding afmaken. Ook al heb je je bachelor binnen op een paar punten na, het kan zomaar één heel jaar duren voor je aan je master mag beginnen.

Edwin Vissinga

Minister Plasterk van Onderwijs speelde al enige tijd met het idee dat minder studenten een masteropleidingen zouden moeten afmaken. Nu lijkt hij dan toch de eerste stap te hebben genomen om een einde te maken aan toegankelijk onderwijs voor iedereen door de harde knip in te voeren: voor je aan je master begint, moet je eerst je bacheloropleiding afmaken. Ook al heb je je bachelor binnen op een paar punten na, het kan zomaar één heel jaar duren voor je aan je master mag beginnen.

Minister Plasterk liet al weten dat studenten beter moeten gaan nadenken over de vraag of zij na hun bachelor ook nog een masteropleiding zouden willen gaan doen. Maar meer dan deze ontmoedigende woorden is het niet gekomen totdat Plasterk besloot dat je eerst je bacheloropleiding moet afmaken voordat je aan je master mag beginnen.

Een bachelor is een 3-jarige opleiding, waarin je 180 studiepunten (de zogenaamde ECT) moet binnenhalen. Heb je dit gedaan, mag je jezelf bachelor noemen. Het vervolg op de bachelor is een één of meerjarige masteropleiding. Voordat je echter aan een masteropleiding mag beginnen moet je al wel een boel studiepunten hebben. Maar op het moment mag je met zo’n 5 à 10 studiepunten te weinig voor je bachelor, toch met je master beginnen.

Minister Plasterk wil dit nu afschaffen. Geen bachelor? Geen master! Zo kan het gebeuren dat studenten tot een jaar moeten wachten nadat zij hun bachelor hebben afgemaakt om met hun master te mogen beginnen. Zijn filosofie is dat studenten ‘goed moeten nadenken of zij nog wel echt een master willen gaan doen.’

Studie chauvinisme
De harde knip moet tevens de internationale mobiliteit bevorderen. Het idee is dat op het moment veel universiteiten hun bachelor en master opleidingen in elkaar laten overlopen. Plasterk wil er met de harde knip voor zorgen dat bachelor en master zelfstandig van elkaar worden. Zo is het dus niet nodig om je master bij dezelfde universiteit te doen en zou studeren in het buitenland ook aantrekkelijker moeten worden.

Maar de studievertraging die mensen oplopen door de harde knip zal er eerder toe leiden dat het juist minder aantrekkelijk wordt om in het buitenland te gaan studeren. Zo zegt de voorzitter van de LSVb, Lisa Westerveld: “De meeste studenten in het wo gaan naar het buitenland om studiepunten te halen, niet voor een volledig (master)diploma. (…) In een systeem met een harde knip leidt een maand studievertraging in de bachelor tot een jaar gedwongen nietsdoen. Aan de master kan immers pas het volgende college jaar begonnen worden, als álle studiepunten uit de bachelor binnen zijn.”

Kansen op arbeidsmarkt verkleind
Voor het BaMa-stelsel duurde een universitaire opleiding (doctoraal) 4 à 5 jaar. Met de invoering van het BaMa-stelsel is dit gesplitst in een bacheloropleiding (3 jaar) en een masteropleiding (1 à 2 jaar). Mensen met alleen een bacheloropleiding hebben dus 1 tot 2 jaar minder studie achter de rug.

Volgens Plasterk zouden mensen zich echter prima kunnen redden op de arbeidsmarkt met alleen een bachelordiploma. Maar zelfs de VNO-NCW, de werkgeversorganisatie, is van mening dat de master toegankelijk moet blijven omdat studenten juist in de masterfase onderzoek leren te doen. Tevens meldt ook de Sociaal-Economische Raad dat een wo-bachelor ‘onvoldoende geschoold’ is.

Met andere woorden, een student met alleen een wo-bachelordiploma is onvoldoende uitgerust om een goede baan te vinden. Dat je je master volgt op een wo-bachelor is dan ook meer dan logisch, maar dus niet volgens Plasterk. Hij probeert dit niet voor elkaar te boksen door de master (op het moment) duurder te maken maar op slinkse wijze mensen weg te pesten.