Ronald Maassen
In sommige landen lijken regeringen de huidige corona uitbraak aan te grijpen om macht uit te breiden en de politieke rechten van de bevolking te beperken. Dit zorgt voor een spanningsveld waarin communistische en arbeiderspartijen moeten balanceren tussen het volgen van de maatregelen om het coronavirus terug te dringen en het verdedigen van het democratisch recht dat vaak door de noodtoestanden in het geding komt te staan.
Corona was bijvoorbeeld nog geen maand in Hongarije of premier Viktor Orban trok de macht al naar zich toe. Hij diende eind maart een wetsvoorstel in dat inhield dat Orbans regering zonder enige tussenkomst van het parlement mocht regeren zolang de corona uitbraak voortduurt.[1] Snel handelen is bij een dergelijke medische crisis weliswaar noodzakelijk, dat laat ook de efficiënte aanpak zien in verschillende landen waar door snel overheidsingrijpen veel leed is voorkomen.[2] Dat Orban echter de noodtoestand gebruikte om anti-transgender wetgeving door te duwen is moeilijk vanuit medisch perspectief uit te leggen.[3] Daarnaast bieden de noodmaatregelen een hoop mogelijkheden voor misbruik, zoals het oppakken van mensen die nieuws verspreiden dat overheidsbeleid ondermijnt. Een virusuitbraak zou dan ook geen excuus mogen zijn om het parlement buiten spel te zetten.
Ook dichter bij huis zien we echter strenge noodmaatregelen waarbij het parlement buitenspel is gezet, zoals in België of Frankrijk. In beide landen groeit het verzet tegen het overheidsbeleid, maar vooral in Frankrijk krijgt dat explosieve uitingen.[4] In dit land is het al gedurende de hele lockdown onrustig. De corona uitbraak legt ook hier op pijnlijke manier de harder wordende tegenstellingen van het kapitalisme bloot (zie hiervoor ook onze analyse over corona en de economie). In maart gingen de Gele hesjes de straat op tegen de groeiende ongelijkheid en eind april was het raak in de buitenwijken van Parijs, waar de economische crisis die met de corona uitbraak gepaard ging vooral de armsten raakt.[5] De klassenstrijd staat niet stil in tijden van corona en zet hier de vakbonden voor het blok om met creatieve oplossingen te komen om zowel werknemersrechten te verdedigen als de medische veiligheid te garanderen.
Ook in Italië werd eind januari de noodtoestand afgekondigd en het parlement in grote mate buiten spel gezet. Er werd een lockdown afgekondigd, die echter niet gold voor bedrijven want honderden arbeiders werkten met een groot gebrek aan hygiëne- en veiligheidsmaatregelen. Acties en stakingen van vakbonden, die juist ook gingen om veiligheidsmaatregelen, werden beantwoord met juridische vervolging en nog meer beperkingen op het stakingsrecht. Zogenaamd omdat de stakingen tijdens de pandemie ‘onveilige’ situaties zouden creëren…
[1] https://www.trouw.nl/buitenland/orban-grijpt-de-coronacrisis-aan-om-het-hongaarse-parlement-buitenspel-te-zetten~b1cf7d1c/; https://nos.nl/artikel/2328844-parlement-hongarije-stemt-in-met-wet-die-orban-onbeperkte-macht-geeft.html
[2] https://newsweek.be/waarom-heeft-vietnam-nog-geen-sterfgevallen-door-corona/
[3] https://www.groene.nl/artikel/orban-gebruikt-corona-voor-anti-transgenderwet
[4] In België koos men bijvoorbeeld voor een stil protest van zorgpersoneel: https://www.gelderlander.nl/video/kanalen/buitenlands-nieuws~c401/series/snel-nieuws~s921/stil-protest-belgie-is-wereldnieuws~p147357
[5] https://www.washingtonpost.com/world/europe/paris-suburbs-protests-villeneuve-la-garenne/2020/04/25/55f5a40c-85a1-11ea-81a3-9690c9881111_story.html