Commissie Vrouwenstrijd
25 November is de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen. Geweld tegen vrouwen is een serieus probleem in Nederland, vooral voor vrouwen die geen miljonair zijn. 45% van alle vrouwen in Nederland maakt fysiek of seksueel geweld mee en bijna alle vrouwen die vermoord worden zijn het slachtoffer van hun partner of ex.
Hoe kan dit in een land met vrouwelijke ministers, agenten en rechters, een land waarin artikel 1 van de grondwet de gelijkheid van iedereen verkondigd? Voor een antwoord op die vraag moeten we een aardig stuk terug in de tijd want maatschappelijke ongelijkheid is al heel vroeg in de menselijke ontwikkeling ontstaan. Maar laten we eerst kijken naar de jonge geschiedenis.
Onderdrukking van vrouwen onder het kapitalisme
De opkomst van het kapitalisme doorbrak de beperking van vrouwen tot huishoudelijke arbeid. Het kapitaal vereiste zo veel mogelijk arbeidskrachten en betrok vrouwen massaal bij de maatschappelijke productie als loonarbeidster. Bewegingen voor vrouwenemancipatie ontstonden en dwongen allerlei vrouwenrechten af. Maar tegelijkertijd hield de kapitalistenklasse de ongelijkheid die historisch was ontstaan in stand om de arbeidersklasse beter uit te buiten. Vrouwen kregen nóg minder betaald dan mannen. Bovendien weigerden de kapitalisten om de voorzieningen te treffen waarmee de vrouwen uit de arbeidersklasse daadwerkelijk de mogelijkheden zouden krijgen om zich volledig te ontwikkelen, want dat zou geld kosten – en een mondige arbeider is lastiger uit te buiten. Terwijl vrouwen ongetwijfeld enorme stappen hebben gezet in hun emancipatie blijft een bepaalde fundamentele ongelijkheid onveranderd en worden seksistische ideeën steeds opnieuw aangewakkerd, in een steeds moderner jasje.
Vrouwen zijn afhankelijk van hun partner
Vrouwen in alle kapitalistische landen werken minder dan mannen en verdienen nóg minder. Nederland is zelfs kampioen wat betreft deeltijd werkende vrouwen, ondanks dat vrouwen vaak meer uren willen werken. De meeste vrouwen hebben te weinig tijd om meer te werken doordat maatschappelijke zorgfuncties (voor ouderen, zieken en kinderen) op hun schouders liggen, en doordat er nauwelijks wettelijke maatregelen zijn die het combineren van moederschap met werk of studie faciliteren en kinderopvang enorm duur is. Het loonverschil bij voltijdwerkers tussen mannen en vrouwen is 14%. Doordat vrouwen minder werken én minder verdienen voor hetzelfde werk beschikken zij gemiddeld over een persoonlijk inkomen dat bijna 50% lager is dan het persoonlijke inkomen van mannen! Dat betekent dat de meeste vrouwen afhankelijk zijn van hun partner, voornamelijk de man. Omdat de zorg voor kinderen na scheiding meestal bij de moeder terecht komt, zijn gescheiden vrouwen zelfs vaker werkloos dan getrouwde vrouwen! Door deze afhankelijkheid is het erg lastig voor vrouwen om zich te bevrijden uit slechte of ronduit gewelddadige relaties. Door het grotere risico op armoede en doordat vrouwen vaak tijdelijke contracten hebben, zijn ze extra kwetsbaar voor geweld van leidinggevenden of van collega’s, want je uitspreken betekent dat je je baan kan verliezen.
Conservatieve kapitalisten vinden het best en liberale kapitalisten houden het op holle praatjes
Achterhaalde ideeën over de positie van de vrouwen in de maatschappij worden in stand gehouden door religie en het onderwijs en zijn een afspiegeling van de reële ongelijkheid. En terwijl de meeste grote bedrijven pretenderen op te komen voor gelijke rechten voor vrouwen, meer vrouwen in leidinggevende functies en meer vrouwen in zogenaamde mannenberoepen, verzetten zij zich tegelijkertijd tegen iedere belastingverhoging op winsten of kapitaal waarmee bijvoorbeeld gratis kinderopvang gefinancierd zou kunnen worden.
Om werkers (vrouwen) te beschermen tegen geweld op de werkvloer zijn structuren van tegenmacht en ontslagbescherming nodig, zoals vakbonden en vaste contracten. Kapitalisten houden het meestal op een vertrouwenspersoon zonder echte macht. Terwijl ze ook opkomen voor verdere afbraak van de ontslagbescherming!
De kapitalistische uitbuiters zijn dus geen partner in onze strijd voor een veilig en gelijkwaardig leven. Wij vrouwen uit de werkende klasse moeten ons zelfstandig organiseren en strijden voor onze belangen tegen het verzet van het grootkapitaal dat weigert op te draaien voor opvang, zorg en onderwijs en dat profiteert van onze onderdrukking.
Wij roepen alle vrouwen op om met ons te strijden voor:
- Alle onvrijwillige seks is verkrachting, maak de wet ook zo.
- Straf feminicide als haatmisdrijf.
- Het integraal en wijdverspreid opzetten en structureel financieren van preventieve geestelijke gezondheidszorg, en sociaal werk in de wijk in combinatie met proactieve slachtofferhulp voor slachtoffers van (seksuele) mishandeling.
- Ouderschapsverlof verlengen naar minstens zes maanden voor beide ouders met uitkering van het volledige loon.
- Zekere banen voor iedereen.
- Betaalbare huisvesting voor iedereen.
- Gratis kinderopvang voor iedereen, ook in avond, nacht en weekend. Gratis ouderenzorg.
- Leefbaar loon voor iedereen. Zekerheid in bestaan.
De oorsprong van geweld tegen vrouwen
Voor het grootste gedeelte van het menselijke bestaan stonden vrouwen hoog in aanzien door hun rol in de primitieve maatschappijen als hoofd van het huishouden en producent van voedsel en gereedschap aan huis. Onderdrukking en structureel geweld tegen vrouwen is pas ontstaan met de ontwikkeling van de klassenmaatschappijen en de opkomst van het private eigendom van de productiemiddelen. Doordat de mannen de productiemiddelen in bezit hadden die de maatschappelijke rijkdom creëerden, met oorlog en veehouderij, veranderde de economische relatie tussen mannen en vrouwen drastisch. Het hoge aanzien van de vrouwen verdween, zij werden tot monogamie gedwongen om de private eigendom, dat mannen zich toe-eigenden, binnen het gezin te houden. Met de vervanging van het moederrecht (waarbij kinderen tot de moeder behoren) door het vaderrecht (waarbij kinderen en dus ook de moeder tot de vader behoren), kon de erfenis van alle private rijkdom en productiemiddelen via de vader naar zijn erfgenamen gaan. Bovendien was de maatschappelijke arbeidsdeling bij de opdeling van de maatschappij in verschillende klassen zodanig vormgegeven dat de arbeid van de vrouw voornamelijk gericht was op huishoudelijke arbeid die direct door het gezin werd geconsumeerd en niet werd verkocht. Door deze arbeidsdeling kon de machtspositie van de man tegenover de vrouw verder worden gevestigd omdat de man over de inkomsten beschikte. Vrouwen werden bijna volledig uitgesloten van alle maatschappelijke machtsposities. Zij werden gezien als eigendom van mannen dat mannen “zo nodig” met geweld mochten onderwerpen.
Deze ideeën leven voort onder het kapitalisme en blijven door de systematische ongelijkheid onoverwinnelijk. Alleen het socialisme-communisme kan hier een einde aan brengen en een rechtvaardige, gelijkwaardige wereld brengen!
* De cijfers in deze tekst zijn gebaseerd op bronnen van het CBS.