Eirini

De NAVO-landen hebben vele miljarden aan wapens naar Oekraïne gestuurd, maar vrede is niet dichterbij gekomen. Het lijkt er eerder op dat de oorlog verder is geëscaleerd tot een nog bloediger gevecht. De invasie van Oekraïne door Rusland, en het conflict in Oekraïne lijken nu een nieuwe fase in te gaan sinds de Russische inname van de steden Severodonetsk en Lysytsjansk, en daarmee de gehele Luhansk-provincie; één van de twee provincies van de Donbas-regio in het oosten van Oekraïne.

Werkende mensen betalen de prijs voor de oorlog, of het nou met hun leven is of met de ondraaglijke economische lasten. Buiten Oekraïne spelen er echter algemenere ontwikkelingen in de wereld die vrijwel zeker verstrekkende gevolgen gaan hebben in de komende decennia. Deze ontwikkelingen wijzen steevast op het immense belang van het uittreden van Nederland uit de NAVO en elk ander verbond van imperialisten.

Eind juni werd de NAVO-top in Madrid georganiseerd. Dit was een historische bijeenkomst, waar de imperialistische alliantie het vooral over twee zaken heeft gehad, namelijk de toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO, en haar langetermijnstrategie ten opzichte van Rusland en China. Door de toetreding van de twee Noord-Europese landen, wordt de agressieve strategie van omsingeling van de Russische Federatie doorgezet, en valt vrijwel de gehele Baltische zee onder controle van de NAVO. Daarnaast is besloten dat het aantal troepen dat op hoog niveau van paraatheid staat aan de oostelijke flank fors moet worden verhoogd, van 40.000 naar 300.000.

Tegelijkertijd maakt de NAVO zich zorgen over de groeiende invloed van China en heeft ze het land daarom als “systemische uitdaging” aangemerkt. De organisatie is vrij open over het feit dat economische belangen hier een bepalende factor zijn: “De Volksrepubliek China is erop uit om cruciale technologische en industriële sectoren, kritieke infrastructuur en strategische grondstoffen en bevoorradingsketenen te controleren”.[1] Ook is in de Stille Oceaan een duidelijke strijd gaande tussen China en Australië (deelnemer aan het AUKUS verbond en het QUAD verbond, beide imperialistische verbonden waar de VS een hoofdrol in speelt) om de eilanden in de regio binnen hun invloedssfeer te halen. Daarom waren bij de NAVO-top in Madrid dit jaar ook Japan, Zuid-Korea, Australië en Nieuw-Zeeland aanwezig.

Het “Euraziatische” kamp onder leiding van China en Rusland begint ook duidelijker vorm te krijgen door de nauwere samenwerking tussen de twee landen. China is namelijk een belangrijke afzetmarkt van Rusland voor gas en olie, en tegelijkertijd is de kapitaalexport van Chinese monopolies in de vorm van leningen aan Russische monopolies aan het toenemen.[2] Ook is Rusland een belangrijk onderdeel van de “Belt and Road Initiative”, een grootschalig plan van China om kapitaal te exporteren en logistieke routes op te bouwen. Voor China is Rusland een belangrijk onderdeel van eventuele logistieke routes die Oost-Azië met Europa verbinden. Op militair vlak is de samenwerking ook relatief nauw. China is goed voor bijna de helft van alle export van militaire apparatuur en wapens van de Russische Federatie. Bovendien werken de twee landen nauw samen in het kader van de Collectieve Veiligheidsverdragorganisatie (CVVO) en doen ze samen grootschalige militaire oefeningen. Nu de NAVO-landen grootschalige sancties geïmplementeerd hebben tegen de Russische Federatie vanwege de invasie van Oekraïne, is het waarschijnlijk dat Rusland nog afhankelijker wordt van China in het vinden van afzetmarkten en investeringen.

Dit alles schetst een situatie die op strategisch niveau zeer gevaarlijk is, namelijk een veralgemenisering van het conflict dat zich nu afspeelt in Oekraïne, met als gevolg een hoger oplopen van het conflict tussen het Euro-Atlantische en het Euraziatische blok. Allebei de kanten dragen grote verantwoordelijkheid voor deze ontwikkelingen. Wij begrijpen als communisten dat dit soort conflicten in het tijdperk van het monopoliekapitalisme een wetmatigheid is. De internationale competitie om grondstoffen, afzetmarkten, handelsroutes en invloedssferen is niet iets waar men aan kan ontkomen als men niet in de lagere rangen van de imperialistische pyramide gedrukt wil worden. De constante zoektocht van de kapitalisten naar winstmaximalisatie betekent dat niemand hier onderuit kan komen.

Het gevaar wordt dagelijks groter. Litouwen, onder het mom van een interpretatie van de sancties van de EU op Rusland, zette eind juni een blokkade in op de Russische exclave Kaliningrad. Dit kleine stuk land wordt normaal gesproken bevoorraad door middel van een trein die via Wit-Rusland door Litouwen heen rijdt. Het recht om mensen en goederen via deze route te transporteren werd in 1993 vastgesteld in een verdrag tussen Rusland en Litouwen. In een context waar Finland en Zweden lid van de NAVO zijn, ontstaat een verontrustende situatie voor het Russische kapitaal; de enige andere manier om Kaliningrad te bereiken is via de Baltische zee, welke dan omringd zou zijn door NAVO-lidstaten. Dit stelt de NAVO in staat een volledige blokkade van Rusland in de regio te bewerkstelligen. Men kan zich voorstellen dat dit een onacceptabele situatie is voor het Russische kapitaal, en het is duidelijk dat dit voor de EU ook te ver gaat, die daarom voorlopig heeft besloten treinen met goederen op de sanctielijst weer toe te laten. De blokkade van Kaliningrad komt voort uit het fenomeen dat Litouwen zich als NAVO-lidstaat veilig voelt om dit soort provocaties te doen. Dit is spelen met vuur, want het zou een groter conflict kunnen uitlokken dat ook de schaal van een kernoorlog kan aannemen. Het feit dat in dit geval een verdere escalatie is uitgebleven neemt niet weg van het feit dat er onder het imperialisme dit soort conflicten constant opduiken. En ander voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de provocaties van Turkije tegenover Griekenland, nota bene twee NAVO-leden.

Bij zo’n oorlog zou de Nederlandse bevolking direct betrokken zijn, aangezien Nederland  een NAVO-lidstaat is. Sterker nog, Nederland is een belangrijke schakel binnen de NAVO; het is één van de zes landen in Europa waar de VS kernwapens heeft opgeslagen, namelijk op de militaire basis in Volkel. Daarnaast dient Nederland als een belangrijke schakel in het vervoer en de opslag van NAVO-materieel uit de VS. Ook is de Nederlandse bourgeoisie een belangrijke speler in de ontwikkeling van wapens. Nederland heeft bijvoorbeeld bijgedragen aan de ontwikkeling van de moderne F-35 straaljager. Nederlandse militairen zijn permanent gestationeerd in de Baltische staten en Polen. Al met al betekent dit dat Nederland, in het geval van een directe oorlog tussen de NAVO en Rusland, één van de eerste doelwitten zou kunnen zijn.

De Nederlandse bourgeoisie is ondanks al deze feiten zeer verenigd in haar steun voor verdere uitbreiding van de NAVO, verdere escalatie, hogere uitgaven voor het leger en verdere integratie binnen de NAVO. Het reële gevaar dat de Nederlandse arbeidersklasse verwikkeld raakt in een kernoorlog waar zij niks te winnen heeft, doet onze bourgeoisie niks. Ook de torenhoge inflatie, die de koopkracht van de arbeidersklasse sterk heeft afgezwakt en die direct verbonden is aan de economische oorlog tussen de EU en Rusland, lijkt niet van belang. De arbeider moet het maar accepteren en vooral niet om een hoger loon vragen. Het fabeltje van de zogenaamde “loonprijsspiraal” wordt hierbij gebruikt als één van de vele ideologische aanvallen op de georganiseerde arbeidersbeweging, die als doel heeft de arbeidersklasse te verlammen en af te zwakken.

Ook “linkse” burgerlijke partijen zoals de SP, BIJ1 en de PvdD stemden op 8 juli in met de toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO. Dit laat zien dat deze partijen niet de belangen van de arbeidersklasse vertegenwoordigen, maar de diverse belangen van groepen van kapitalisten in Nederland. Het is dan ook een illusie dat partijen als de SP of BIJ1, op wat voor manier dan ook, een “antikapitalistische” kracht kunnen zijn. Zonder het marxisme-leninisme, de theorie van het wetenschappelijk socialisme, is het maar al te makkelijk om samen met de kapitalisten op één lijn te komen zitten. De verschillen die we nu zien tussen politieke partijen, of ze nou “links” of “rechts” zijn, zijn voor de arbeidersklasse complete schijntegenstellingen. In werkelijkheid worden de kapitalisten vertegenwoordigd, die binnen de economie verschillende posities hebben en die onderling met elkaar in competitie zijn om de winsten veilig te stellen. De arbeidersklasse heeft niks te winnen bij een keuze tussen de ene of de andere baas, en dus ook niet bij een keuze tussen de ene of de andere burgerlijke politieke partij.

De huidige inflatie en het tekort aan betaalbare woningen voor de arbeidersklasse bijvoorbeeld kunnen alleen door de arbeidersklasse zelf opgelost worden. De bourgeoisie is maar al te blij om de koopkracht van werkende mensen, werklozen en studenten te verminderen, zolang de bazen – diezelfde bourgeoisie – torenhoge winsten maken. Een programma om voldoende woningen te bouwen is uitgebleven, en de weinige woningen die gebouwd worden hebben winstgevendheid als belangrijkste criterium. Onder het kapitalisme kan het natuurlijk ook niet anders.

Daarom is het versterken van de klassenstrijd en klassenbewuste standpunten inbrengen in een vredesbeweging zo belangrijk. Niet om op een burgerlijke-idealistische manier te pleiten voor vrede in elke mogelijke omstandigheid, maar om te vechten voor de ontkoppeling van de Nederlandse arbeidersklasse van alle imperialistische plannen, oorlogen en verbonden. Wij hebben niks te winnen door de kant te kiezen van de ene of de andere imperialist, in een conflict dat alleen gaat om hun economische belangen en politieke verschillen. Het gaat hier om belangen die objectief tegengesteld zijn en politieke verschillen die onverenigbaar zijn, als resultaat van de wetmatigheid van de kapitalistische competitie en de economische wetten van het imperialisme. Ook niet met de overwinning van de ene imperialist boven de andere kan hier een einde aan komen, zoals burgerlijke oorlogspropaganda wel suggereert door te stellen dat een overwinning op Rusland vrede zou brengen in Europa. Zonder de overwinning van het socialisme-communisme kan er geen vrede zijn en zullen imperialistische oorlogen constant weer het bloed van de arbeidersklasse laten stromen.

Eirini is lid van het afdelingsbestuur van de afdeling Amsterdam van de CJB en verantwoordelijke voor de Commissie Vrouwenstrijd van de NCPN en CJB

Bronnen:

[1] https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/2022/6/pdf/290622-strategic-concept.pdf

[2] https://web.archive.org/web/20110628050822/http://www.brookings.edu/papers/2011/0321_china_energy_downs.aspx