Ronald Maassen

De NAVO, de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, bestaat al 70 jaar. Vorig jaar vierde ze haar verjaardag en op 27 maart breidde ze uit met haar nieuwste lid: Noord-Macedonië. Voor veel mensen is het echter simpelweg een gegeven dat de NAVO bestaat en ‘iets doet met defensie,’ maar wat dat iets precies is weten veel mensen niet. Daarom zetten wij hier kort 5 dingen op een rijtje uit haar geschiedenis, waarvoor je de NAVO kunt bedanken.

 

1. Een Wapenwedloop

De NAVO is in 1949 opgericht. Het is een tijd waarin de socialistische Sovjet-Unie, die een beslissende bijdrage had geleverd aan het verslaan van het fascisme in de Tweede Wereldoorlog, wereldwijd groot aanzien had onder de mensen. Bovendien begonnen na de oorlog een reeks andere landen ook aan de opbouw van het socialisme. Vaak wordt de indruk gewekt dat de NAVO werd opgericht met het doel een eventuele aanval van de Sovjet-Unie tegen te gaan, maar zulke plannen had de Sovjetregering helemaal niet. Waar zowel de West-Europese regeringen als de Verenigde Staten echt bang voor waren, waren mogelijke revolutionaire ontwikkelingen in West-Europese of andere kapitalistische landen.

Bij het opstellen van het grondverdrag stond dan ook centraal ‘dat een aanval op een lidstaat een aanval op alle lidstaten betekent.’ Deze grondslag is niet zomaar opgesteld. Dit zou namelijk betekenen dat, wanneer er een socialistische revolutie in een West-Europees land zou uitbreken, de andere landen dan deze clausule aan konden grijpen om zich militair in te mengen in het land. De achterliggende gedachte achter deze grondslag laat dus zien dat dit vooral één van de vele manieren was waarop de VS probeerde om communisten over de hele wereld in te dammen en te bestrijden. De oprichting van de NAVO heeft dan ook geleid tot de nodige spanningen tussen oost en west, en was de aanzet voor een wapenwedloop tussen beiden.

 

2. Operatie Gladio

De NAVO was dus niet al te zeer te spreken over de Sovjet-Unie. Ze maakten zich onder andere zorgen over dat de Sovjet-Unie en andere socialistische landen hulp zouden kunnen bieden in het geval van succesvolle revolutionaire ontwikkelingen in West-Europa. Ze waren zelfs zo bang voor de Sovjets dat ze in heel West-Europa (ja, ook in Nederland) geheime eenheden opzetten en onderhielden die als guerilla-legers konden opereren in geval van nood.[1] Deze eenheden moesten een verzetsnetwerk gaan vormen en door middel van strategische aanslagen de Russen dwarsbomen. Dit plan is tegenwoordig bekend onder de naam operatie Gladio. Echter zijn enkele delen van dit plan niet zo goed doordacht of ronduit kwaadaardig.

Ten eerste was en is operatie Gladio nog steeds topgeheim. Nationale Ministers van Defensie wisten vaak niet eens af van het bestaan van deze hele gewapende tak van hun ministerie, om te voorkomen dat informatie over operatie Gladio kon worden doorgespeeld aan het Kremlin. De enige reden dat we ervan weten is dan ook doordat ministers in de jaren ‘90 zelf publiekelijk hebben moeten navragen of deze operatie bestond.[2]

Een tweede probleem was het HR-management van operatie Gladio. Bij het werven was er een belangrijk criterium: zij moesten voornamelijk de Sovjets haten. Daarom werden veel mensen geworven in de extreemrechtse, nationalistische of zelfs fascistische hoek. In West-Duitsland kwam het zelfs voor dat ex-nazi’s voor deze commando’s geworven werden. Ze kregen gevechtstraining van de NAVO en op strategische plekken werden geheime wapenarsenalen ingericht met explosieven en geweren. Wat kon er fout gaan? Meer in het algemeen geldt trouwens dat veel voormalig nazi-generaals hoge officieren van de NAVO werden, zoals Adolf Heusinger en Hans Speidel.

Het derde probleem is dat zo gevreesde ‘invasie’ van de Sovjets uitbleef. Dit leidde ertoe dat een super geheim leger van tot de tanden bewapende extreemrechtse mensen zonder taak thuis zaten. In het beste geval verkochten zij deze NAVO wapens door aan criminelen of de maffia.[3] In het ergste geval zouden er terroristische aanslagen mee gepleegd zijn om vervolgens de communisten in eigen land de schuld van te geven.[4]

Samenvattend is operatie Gladio dus op zijn best erg misgelopen. Echter is er nog heel veel onduidelijk, omdat de operatie en al haar onderdelen topgeheim zijn. Alles wat we weten zijn de stukjes die opgerakeld zijn door journalisten, activisten en politici met een rechtsgevoel. Dit betekent dat dit heel goed het puntje van een hele donkere ijsberg kan zijn. Brrr.

 

3. Atoomwapens bij jou opslaan

Atoomwapens. We kennen ze vooral als allesvernietigende wapens die in een oogwenk gehele steden van de kaart kunnen vegen en honderdduizenden levens kunnen beëindigen. Voor de NAVO zijn het echter ook leuke relatiegeschenken, zoals jouw kantoor misschien pennen uitgeeft. Recentelijk brak het ‘slechtst bewaarde geheim van Europa’ door dankzij de Belgische krant de Morgen.[5] De VS heeft ongeveer 150 nucleaire wapens in Europese NAVO landen geplaatst, terwijl de bevolkingen hier officieel niks van weten. Het gaat om de militaire basissen Kleine Brogel in België, Büchel in Duitsland, Aviano en Ghedi-Torre in Italië, Inçirlik in Turkije en luchtbasis Volkel in ons eigen Nederland. Al decennia bestond het sterke vermoeden dat de VS er een extra arsenaal aan kernwapens op na hielden in Europa, maar door een stomme fout van de NAVO stond het nu ook zwart op wit in een verschenen rapport. Toen men de fout doorhad werd het rapport direct weer ingetrokken, maar de Morgen was ze voor.

Decennialang gebruikte de VS deze wapens om de Sovjet-Unie te bedreigen. De angst was dat de communisten onder de gunstige internationale verhoudingen de arbeidersklasse in Europa zo ver zouden krijgen om de macht af te nemen van kapitalistische regeringen. Door deze kernwapens in Europese landen op te slaan, maakte de VS deze landen medeplichtig in hun buitenlandbeleid en hadden ze altijd een fail-safe achter de hand mocht het mis gaan. Vanuit Europa en Turkije kunnen zij namelijk bijna heel Rusland bereiken met dit verschrikkelijk wapentuig. Het gekke is natuurlijk dat toen de Sovjets op Cuba hetzelfde geintje uit wilden halen in de jaren ’60 de VS bijna een Derde Wereldoorlog ontketenden…

 

4. Het opbreken van landen

Apart genoeg (en eigenlijk ook wel gelukkig genoeg) heeft de NAVO als organisatie tijdens de gehele Koude Oorlog nooit een schot gelost. De NAVO heeft tot 1994 nooit een missie ondernomen. De veiligheidsdiensten van de VS en haar kapitalistische bondgenoten waren natuurlijk wel bezig om over de hele wereld achter of voor de schermen in te grijpen om hun belangen te verdedigen. Deze bondgenootschappen werden verstevigd en gefaciliteerd door het bestaan van de NAVO. Ook deden de NAVO-landen samen militaire oefeningen, zoals recent nog de bedoeling was aan de Russische grens.[6] Bovendien creëerde de NAVO een infrastructuur waardoor de verschillende militaire apparaten van de deelnemende landen efficiënt samen kunnen werken en informatie delen.

Dat de NAVO echter echt wel kon bijten, lieten ze in de jaren ‘90 zien in het voormalig Joegoslavië. Hier waren bij de val van de socialistische regeringen in de verschillende deelrepublieken nationalistische groepen aan de macht gekomen. Dit clashte en er ontstond een nationalistisch conflict dat de voormalige vrede al gauw de wereld uit hielp. De NAVO liet deze kans niet voorbijgaan om de belangen van het Westerse kapitaal te behartigen. In de nieuwe schikking van de macht in de wereld, waarbij het socialisme in de Sovjet-Unie was gevallen, hadden zij bedacht dat een verdeeld Joegoslavië hun meer kansen bood. Daarom steunden zij de landen die zich af wilden scheiden van Joegoslavië. Wat volgde, was bijna twee decennia van bloedvergieten, waarin ook de NAVO met veelvuldige bombardementen haar deel opeiste.

Een ander land waar de NAVO diezelfde truc uithaalde, was Libië. Hier was de regering van Khadaffi schuldig aan een hoop misstanden, maar hij werd vooral schuldig bevonden voor het feit dat zijn koers de belangen van delen van het Afrikaans kapitaal probeerde te behartigen in plaats van die van de VS en Frankrijk.[7] Het meest in het oog sprong het idee van Khadaffi om een eigen muntstandaard te introduceren voor Afrika die met de dollar zou concurreren. Toen in 2011 in heel het Midden-Oosten demonstraties tegen regeringen opkwamen, greep de NAVO niet in Algerije en Egypte in, maar werd boven Libië een no-fly zone ingericht en uitgebreid gebombardeerd. Tegenwoordig speelt de nasleep van deze interventie zich nog steeds voor onze ogen af. Libië is een schaduw van een staat waar milities de dienst uitmaken en waar slavenkampen voor migranten en vluchtelingen bestaan. Met de destabilisatie van het land heeft de NAVO haar doel weer behaald.

 

5. Terroristen vangen (en opleiden)

Na 11 september 2001 eigende de VS zich onder het mom van een global war on terror het recht toe om overal in de wereld militair in te grijpen. Zolang iemand aan het andere eind van de bom maar als terrorist bestempeld kan worden, staat de VS volgens dit idee volledig in haar recht om deze persoon van de aardbodem te doen verwijderen.[8] Ook de NAVO speelt hier een grote rol in, namelijk met het langstdurende NAVO-avontuur tot nu toe: Afghanistan. In 2001 werd het land binnengevallen door de VS, Groot-Brittannië, Australië en Frankrijk om de terroristen van Al-Qaida en de Taliban uit te schakelen (terroristen die eerder mede met hulp van de VS waren bewapend en opgeleid).[9] Dat ging echter minder goed dan gepland en 19 jaar later zijn de strijdkrachten van de NAVO-landen nog steeds militair actief in Afghanistan.

Wat hierin vooral verwarrend is, is dat de NAVO meedoet, maar dat ook verschillende NAVO-landen los meedoen aan deze oorlog. Officieel is de taakverdeling dat de NAVO vooral de training van het Afghaanse leger verzorgt vanuit de International Security Assistance Force (ISAF), terwijl de rest vanuit Operation Enduring Freedom (wat een naam ook) de Taliban bevecht. Lijkt simpel, maar blijkt het in de realiteit niet. ISAF heeft herhaaldelijk militaire initiatieven ondernomen, al werden de doelen wel altijd vanuit een vredesinitiatief uitgelegd. Met andere woorden, de NAVO is hierin vooral de PR afdeling van het imperialisme. Met het idee van multilateralisme en vredesmissies wordt een hoop moreel krediet verschaft voor de oorlog in Afghanistan. Iets waar Nederland maar al te graag aan meedoet. Waar Operation Enduring Freedom net een brug te ver was voor die goedaardige Nederlandse regering, klinkt de ISAF een stuk vriendelijker. Net als dat ‘vredesmissie’ en ‘veiligheidstroepen opbouwen’ net iets vriendelijker klinken dan ‘oorlog’ en ‘burgerdoden’.

 

Balans van 70 jaar NAVO

Als we dan de balans opmaken, waar staan we dan na 70 jaar NAVO? Als we de rol van de NAVO analyseren, zien we dat deze organisatie ooit opgezet is om de bedreiging die socialisme voor het internationale kapitaal betekent te neutraliseren. Daarvoor werden wapenwedlopen ingestoken, ondergrondse verzetslegertjes uitgerust en kreeg iedereen een kernwapen op de koop toe. Allemaal om ook de rest van Europa medeplichtig te maken aan het anticommunisme.

Toen de contrarevolutie in de Sovjet-Unie slaagde, raakte de NAVO haar belangrijkste bestaansreden kwijt. Gelukkig heeft zij een nieuwe bestaansreden gevonden in het beschermen van de belangen van het Noord-Amerikaans en Europees kapitaal onder het mom van vrede en multilateralisme. Nu biedt de NAVO het kapitaal een wapen om zich ongeremd in te mengen in de interne aangelegenheden van andere landen. Tegelijkertijd biedt het de softere krachten binnen het Europees kapitaal de kans om ook mee te doen aan de militaire escapades, om zo hun belangen in het buitenland veilig te stellen en hun internationale posities te versterken, maar dit naar huis toe goed te praten met verhalen over vredes- en- trainingsmissies. Opvallend genoeg zien we ook dat er binnen de NAVO tegenstellingen bestaan die de tegengestelde belangen van sommige kapitalistische elites reflecteren. Een voorbeeld hiervan is het conflict tussen Turkije en de VS over de te volgen tactiek in Syrië. Net als elk imperialistisch bondgenootschap, ontkomt ook de NAVO niet aan de tegenstellingen binnen het imperialisme.

Het spreekt boekdelen dat de NAVO pas voor het eerst officieel actief werd na de val van de Sovjet-Unie. Nadat de socialistische macht vakkundig afgebroken werd, voelde de NAVO zich veilig genoeg om massaal in andere landen in te grijpen. Dat was onmogelijk in het tijdperk dat de Sovjet-Unie een internationale tegenmacht vormde.

We kunnen concluderen dat 70 jaar NAVO de wereld weinig goeds gedaan heeft. Zeker nu de NAVO zich in de afgelopen decennia ontpopt heeft tot een steeds agressievere gevechtsorganisatie om de belangen van het Westers kapitaal uit te hameren. We kunnen dan ook niet vroeg genoeg beginnen om deze organisatie te ontmantelen. Om deze reden zijn de NCPN en de CJB voor uittreding van Nederland uit deze organisatie. Dat zou in ieder geval een goede eerste stap voor echte vrede zijn.

 

[1] https://www.globalresearch.ca/natos-secret-armies-operation-gladio-and-the-strategy-of-tension/5500132 ; https://www.nytimes.com/1990/11/16/world/evolution-in-europe-italy-discloses-its-web-of-cold-war-guerrillas.html ; https://www.nytimes.com/1990/11/16/world/evolution-in-europe-italy-discloses-its-web-of-cold-war-guerrillas.html

[2] Overigens keerde de Nederlandse staat in 2008 nog riante pensioenen uit aan deze ‘verzetsstrijders.’; https://www.trouw.nl/nieuws/jaarlijks-vier-ton-zwart-uitbetaald-voor-gladio~bb87009e/

[3] https://www.trouw.nl/nieuws/mivd-verzwijgt-wapenvondst-in-onderwereld~b9892e71/

[4] https://www.theguardian.com/news/2001/jun/21/guardianobituaries.philipwillan

[5] https://www.demorgen.be/nieuws/eindelijk-zwart-op-wit-er-liggen-amerikaanse-kernwapens-in-belgie~b051dc18/?referer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

[6] https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2323193-navo-troepen-oefenen-bij-russische-grens-maar-de-echte-oorlog-woedt-online.html

[7] https://ncpn.nl/manifest/2013/12/libie12.htm

[8] Dat het hier niet alleen om mensen met bomvesten in grotten gaat, word wel bewezen door het wegvagen van de Iraanse generaal Soleimani.; https://www.bbc.com/news/world-middle-east-50979463

[9] De VS bemoeide zich echter al lang voor 2001 met de interne aangelegenheden van Afghanistan. Het is berucht hoe de VS in de jaren ’80 de strijders van Osama Bin Laden zelf trainde en bewapende om tegen de Sovjet-gesteunde regering te vechten. In feite was het zelfs die oorlog die de Taliban in het zadel heeft geholpen.