In deze bijzondere tijden is er niemand die de gevolgen van het coronavirus niet merkt, of het nou op je werk of je studie is. Gelukkig heb je nog steeds rechten, die bijvoorbeeld ervoor zorgen dat je doorbetaalt krijgt, of dat je niet in onveilige werksituaties hoeft te werken. Helaas zijn veel mensen niet bekend met hun rechten. Daarom volgt hieronder een samenvatting van relevante rechten van studenten en werkers tijdens de coronacrisis. Sommige rechten schieten echter te kort. Dat was al zo, maar in deze gezondheidscrisis wordt dat extra problematisch. We zullen bij je rechten ook uitleggen op welke belangrijke zaken de wet tekortschiet en wat je hieraan kunt doen.

Studenten

Werkende studenten hebben wat betreft hun baan ook aanspraak op de rechten zoals hieronder besproken. Wat betreft hun studie gelden er nog wat andere regels.

Het BSA wordt voor dit studiejaar afgeschaft. Studenten die niet hun BSA halen mogen wel doorstromen naar het tweede jaar, maar dan moet in dat jaar wel het BSA alsnog worden behaald. Dit kan door in dit jaar alsnog de BSA-norm te halen, of door alle eerstejaars vakken succesvol af te sluiten.

DUO gaat het mogelijk maken om extra te lenen, zo nodig met terugwerkende kracht tot het begin van het studiejaar. Ook kan collegegeldkrediet worden aangevraagd. Dit kunnen studenten zelf aanvragen op de DUO website. Oud-studenten die door wegvallend werk moeite hebben met hun afbetaling kunnen een aflossingsvrije periode inschakelen, van maximaal vijf jaar. Is deze al gebruikt, dan moet je contact opnemen met DUO, die heeft beloofd coulant te zijn en maatwerk toe te passen.

Er is meer nodig voor studenten. Bedrijven wiens omzet wegvalt vanwege overheidsmaatregelen krijgen later een compensatie hiervoor van de overheid. Studenten die hun vak niet halen krijgen geen compensatie voor het collegegeld, laat staan voor het half jaar van hun leven dat ze later pas kunnen beginnen aan hun carrière als ze studievertraging oplopen. Daarom eist de CJB dat het collegegeld per direct wordt stopgezet en van MBO tot universiteit iedereen het betaalde lesgeld of collegegeld van februari en maart krijgt terugbetaald. Vind je dit ook? Neem dan contact met ons op zodat we er samen aandacht voor kunnen vragen.

 

Werkers

Ten eerste leggen we de rechten uit die gelden voor álle werkers, of ze nou een cruciaal beroep hebben of niet, nul-uren of 40-uren contract, jong of oud. Meer informatie, ook over meer specifieke situaties, kan je vinden op: www.fnv.nl/corona

Belangrijk: als jij je niet goed voelt mag je baas je NIET verplichten om naar werk te komen. Meld je ziek en isoleer jezelf als je last hebt van niezen of loopneus of hoesten of verhoging (vanaf 37.5 graden) of keelpijn!

Iedereen, ook iemand met nul-uren contract, heeft recht op doorbetaling van loon bij ziekte. Alleen in het eerste half jaar van je baan kan hier een uitzondering op worden gemaakt, maar dat moet dan expliciet in je contract staan (‘uitsluiting van loondoorbetaling’). Dat betekent, als je vanwege de corona maatregelen je ziek meldt vanwege een loopneus, dan moet je werkgever je loon doorbetalen. Weet wel: het is toegestaan om ‘wachtdagen’ te hanteren. Dat betekent dat de eerste, en soms ook de tweede, ziektedag onbetaald zijn. Ook is doorbetaling bij ziekte niet 100% van je loon. Wettelijk is maar 70% verplicht, met het minimumloon als ondergrens. In veel collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) zijn wel aanvullende afspraken gemaakt en is dat percentage hoger. Maar er is dus een serieuze financiële drempel om je ziek te melden. Bizar in deze tijden! De CJB eist daarom dat er een verbod komt op wachtdagen en de doorbetaling bij ziekte naar 100% van het loon gaat. Zolang mensen uit armoede noodgedwongen ziek naar werk gaan zullen we deze crisis niet oplossen! We roepen alle werkers op om dit bij hun baas bespreekbaar te maken. We roepen de vakbonden op om zich hier nog sterker hard voor te maken bij de politiek en om werkers die hier actie voor willen voeren alle steun te verlenen!

Je baas kan je niet verplichten om vakantiedagen op te nemen, ook niet als er geen werk meer voor je is. Je loon moet gewoon worden doorbetaald. Het kabinet heeft een Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud (NOW) ingesteld, waardoor de bedrijven gecompenseerd worden voor eventueel verlies.

Kan je door maatregelen ten gevolge van het coronavirus, zoals het sluiten van OV of de kinderopvang, niet naar werk, dan moet je alsnog 100% door betaald krijgen. Dit heet “calamiteitenverlof.” Let wel: dit verlof is voor kortdurende situaties en kan een paar uur of een paar dagen duren, afhankelijk van de situatie. Je moet dus in de tussentijd een oplossing regelen, bijvoorbeeld alternatieve opvang of vervoer.

Het bijhouden van medische informatie door je baas, zoals bijvoorbeeld het opnemen van je temperatuur, is verboden. Je mag dit dus weigeren en dat mag geen reden zijn om je naar huis te sturen.

Je plicht om te werken veranderd helaas niet. Ook al val je onder de risicogroepen (hoge leeftijd, al bestaande ziektes) of je zorgt voor vrienden of familieleden in risicogroepen, dan ben je nog steeds verplicht om te werken. Een slechte zaak! Je kan proberen om toestemming te krijgen voor thuiswerken als je denkt dat dat mogelijk is. Werkt je baas niet mee, haal dan advies in bij vakbond FNV over mogelijkheden om het samen met je collega’s af te dwingen. De CJB kan je hierbij helpen. Je kan ook proberen om via een consult bij de bedrijfsarts een uitzondering te krijgen, maar de kans van slagen is beperkt. Wij roepen dan ook alle werkenden op om solidair te zijn met de kwetsbaren in onze samenleving. Accepteer dit onnodige gevaar niet en maak je hard voor betaald verlof voor alle risicogroepen! Dat kan door in gesprek te gaan met je baas en hem zo nodig collectief onder druk te zetten, maar ook door actie te ondernemen richting de politiek. Ook hierbij is steun zoeken bij vakbond FNV verstandig, en staat de CJB klaar om je te helpen.

Je mag trouwens wel worden ontslagen als er geen werk meer voor je is. Je hebt dan gewoon recht op ontslagvergoeding en ww (werkloosheidsuitkering, meestal hoger dan bijstand). Met de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud (NOW) is de hoop dat bazen iedereen in dienst houden omdat ze de loonkosten vergoed kunnen krijgen als er minder omzet wordt gedraaid. Hier kan een baas alleen aanspraak op doen als hij ook niemand ontslaat zolang hij die vergoeding ontvangt. Helaas telt het niet verlengen van contracten, niet meer inzetten van uitzendkrachten of niet meer oproepen van oproepkrachten (nul-uren contract) niet als ontslag. Veel jongeren die met een kleine baan hun studie financieren zullen daarom hun werk kwijtraken. De CJB eist daarom dat ook deze werkers moeten (niet kunnen zoals het nu is) worden doorbetaald als een bedrijf de vergoeding krijgt. Ben jij je baan kwijtgeraakt? Vraag dan vooral direct ww aan. Maar deel ook je verhaal op sociale media en spreek je uit! Hoe meer verhalen naar voren komen, hoe groter de druk op overheid en werkgevers om een oplossing te bieden.

Cruciale Beroepen

De lijst met cruciale beroepen is te lang om hier in zijn geheel te plaatsen, en deze kan ook worden aangepast als de omstandigheden daar om vragen. Daarom plaatsen we hier de link naar deze lijst: www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19/veelgestelde-vragen-over-coronavirus-en-kinderopvang/cruciale-beroepen

Als jouw beroep valt onder de cruciale beroepen dan is er gratis noodopvang voor jouw kinderen, zelfs als je normaal gesproken geen gebruik maakt van kinderopvang. Als in een gezin met twee ouders maar één van de twee een cruciaal beroep heeft, wordt er van je verwacht dat de andere ouder het kind opvangt; maar dit is geen harde eis, je mag ook beroep doen op de opvang.

Maar er is ook een keerzijde. Je wordt geacht om met milde ziektesymptomen nog steeds naar het werk te gaan. Je werk is namelijk blijkbaar erg belangrijk, belangrijker dan maximale voorzorg tegen besmetting van jou en je collega’s. Het werkt als volgt. In het algemeen geldt dat je thuis moet blijven zodra je één symptoom hebt: loopneus of keelpijn of hoesten of verhoging (37.5 tot 38 graden). Voor jou geldt dat je in ieder geval verhoging moet hebben in combinatie met een van de andere symptomen. Pas dan mag je je ziek melden. Mocht je twijfelen, bel dan vooral je werkgever of bedrijfsarts!

Wat is een veilige werkplek?

Jouw baas moet ervoor zorgen dat je, als je niet thuis mag werken, wel een veilige werkplek hebt. Dit is een werkplek waar je de adviezen van de overheid en RIVM op kan volgen, in andere woorden een werkplek waar het besmettingsgevaar laag is. Enkele mogelijke maatregelen zijn:

  • Werktijden oprekken zodat minder mensen tegelijk werken voor afstand.
  • Markeringen op de vloer voor afstand.
  • Extra hygiëne producten.
  • Schoonmaakprotocollen zodat werktuigen en dergelijke altijd schoon worden gemaakt voor en na gebruik.
  • Ieder half uur tijd om handen te wassen.
  • Minder werkers/klanten toelaten zodat het niet te druk is.

Is jouw werkplek niet veilig? Neem direct contact op met je baas. Als die niet luistert, onderneem dan collectieve actie met je collega’s. In dat geval is het verstandig om ook advies in te halen bij de vakbond (FNV). De CJB kan je hierbij helpen.

Voor thuiswerken zijn er ook regels. Deze gaan vooral over ergonomie, dus gezond kunnen zitten en dat soort zaken. Omdat nu heel veel mensen plotseling moeten thuiswerken wordt hier tijdelijk niet zo nauw op gelet. Wel moet de baas in ieder geval zorgen dat je over de nodige materialen beschikt om je werk te doen, zoals bijvoorbeeld een fatsoenlijke laptop. In principe heb je ook recht op een los toetsenbord en een losse muis.

Rechten voor arbeidsmigranten

Arbeidsmigranten hebben dezelfde rechten als andere werkers, zoals hierboven beschreven. Zij kunnen ook nuttige informatie vinden op de website van de overheid, in de volgende talen: Engels, Spaans, Arabisch, Papiamento, Papiamentu, Pools en Turks. Dit is de link: www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2020/03/14/coronavirus-communicatiemiddelen-preventie-en-publieksvragen-anderstalig

Een ander onderwerp wat van belang is voor arbeidsmigranten is het wel of niet hebben van een zorgpas. Jouw baas mag in jouw naam een zorgverzekering afsluiten, en de kosten hiervan inhouden op je loon. Maar dan moet je wel verplicht een zorgpas ontvangen.