Mike Hamers
Op woensdag 14 juni werd een thema-avond georganiseerd door de CJB/NCPN Brabant. De avond stond in het teken van de ontbrekende vredesbeweging in Nederland en elders in de wereld. Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie heeft de westerse hegemonie over de wereld geheerst. Een nieuw tijdperk van internationale samenwerking, handel en vrede zou komen. Maar dit is allemaal schijn gebleken. We hebben sinds 1991 veel meer geweld in de wereld dan vroeger. Hoe komt dit? Wat gebeurt er in de wereld? En vooral; waar is de ooit zo grote vredesbeweging gebleven? Bij wie kan de NCPN en de CJB zich aansluiten om tegen de NAVO en voor vrede te strijden? Michel Collon, journalist en schrijver over vele van deze thema’s, gaf antwoord op deze en andere vragen. Dit artikel is een feitelijk verslag van de vragen aan Michel Collon en zijn antwoorden, dit zijn geen standpunten van de CJB zelf.
Vragen aan Michel Collon:
- Welke rol hebben grondstoffen bij de toenemend geweld in de wereld?
- Bestaat er een ‘handboek’ voor de Amerikaanse / NAVO interventies?
- Het complex raken van wereldproblemen: Waarom krijgen wij het gevoel dat wij er niets aan kunnen doen en dat we het over moeten laten aan ‘professionals’?
- Wat is de rol van organisaties als Amnesty International en Human Rights Watch?
- Waarom is er geen vredesbeweging meer in Nederland?
- Waarom zien wij een opkomst van Islamofobie en Russofobie bij verkiezingen? ( zoals recent in het Verenigd Koninkrijk)
- Wat is de rol van de NAVO binnen het geweld in de wereld?
1. Welke rol hebben grondstoffen bij de toenemend geweld in de wereld?
Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog zien we dat de VS deze gebeurtenissen hebben gebruikt om machtiger te worden in de wereld. Ze verdienen er geld aan en winnen invloed in steeds grotere delen van de wereld. Maar na 1945 zien we dat dit in Europa stopt. De reden hiervoor was voornamelijk de macht van de Sovjet-Unie. Toen was er een balans in de wereld die de VS kon tegenhouden en tegenwerken. Maar na 1991, na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, luidde de toenmalige president George Bush sr. een nieuw tijdperk in. Er zou volgens hem een nieuwe wereldorde komen. Door handel en samenwerking tussen landen zou er wereldwijd vrede komen. Eerst moest er nog één oorlog komen in Irak, dan zouden daarna de vredesduiven de wereld over gaan. Maar in tegenstelling tot wat George Bush sr. zei, kreeg de wereld ontelbare oorlogen te verduren. Geen land was machtig genoeg om de VS te kunnen stoppen met interventies in de derde wereld. Ze kunnen zich alles permitteren.
Maar de economie van de VS draait steeds slechter en slechter door de efficiëntie en moderne economieën van onder andere Japan en Duitsland. Een oplossing hiervoor is de productiekosten steeds lager te maken door mensen lager loon te geven. Maar dan krijgen we het klassiek probleem dat diezelfde arbeiders de producten niet kunnen kopen. Een andere manier is het verschepen van bedrijven naar andere landen, zoals Mexico en China. Hierdoor ontstaat er steeds meer werkloosheid in de VS.
Eerst moest er nog één oorlog komen in Irak, dan zouden daarna de vredesduiven de wereld over gaan. Maar in tegenstelling tot wat George Bush sr. zei, kreeg de wereld ontelbare oorlogen te verduren.
Een andere oplossing voor hun economische crisis is een neokoloniaal beleid, waarbij ze interventies worden gedaan in derdewereldlanden voor grondstoffen, goedkope arbeid en nieuwe afzetmarkten. Maar de belangen van de VS beginnen steeds meer te botsen met de belangen van andere opkomende wereldmachten zoals China en Rusland, die steeds meer economische en militaire samenwerking zoeken met elkaar. Het gevolg hiervan is dat het centrum van de wereldhandel is verschoven. Het is niet Europa, maar Azië waar het allemaal om draait. Door de botsende belangen is de VS hier aan uitgesloten.
2. Bestaat er een ‘handboek’ voor de Amerikaanse / NAVO interventies?
Ja, er is een zekere handboek maar deze evolueert door ervaringen. Er zijn twee strategieën die de VS en de NAVO toepassen.
- Brzeziński strategie = Indirecte oorlog, als in je steunt ( met wapens en/of geld) binnen een land een aantal groeperingen die in staat zijn om de regering ( die de VS in de weg zit) omver te werpen. Een voorbeeld hiervan is de steun van de VS aan Bin Laden.
- Bush (jr) strategie = Directe oorlog, een inval met Amerikaanse troepen ( met steun van andere westerse landen) in een land. Het nadeel van dezestrategie is is dat het veel kosten heeft, veel weerstand geeft (binnen en buitenland) en vaak inefficiënt is (zie bijvoorbeeld de Irak oorlog).
3. Het complex raken van wereldproblemen: Waarom krijgen wij het gevoel dat wij er niets aan kunnen doen en dat we het moeten laten aan ‘professionals’?
Het is niet gek dat wij ons zo voelen na het kijken van het journaal. De media maakt oorlogen moeilijker, complexer zodat het handelen erin noodzakelijk lijkt. Dit komt omdat oorlogen betaald worden door de belasting betaler. Elke raket kost een school. Als mensen de keuze hadden zouden ze kiezen voor de school. Maar de media en politici creëren boemannen.
“Een strijd tegen een wrede dictator” / “Een actie tegen terrorisme” / “Het steunen van humaniteit en vrouwenrechten” zijn termen die gebruikt worden om de mensen goedkeurend te laten zijn tegen over interventies. Elke oorlog zou je aan een 8-jarige uit kunnen leggen. Land A wil grondstoffen/ de afzetmarkt / het goedkope arbeid waarover Land B beschikt. Maar doordat de media verkeerde informatie verspreid wordt een situatie ingewikkelder gemaakt waardoor mensen afhaken en de elites het werk ongestraft laten doen.
4. Wat is de rol van organisaties als Amnesty International en Human Rights Watch?
De rol die deze organisaties spelen in de beïnvloeding van een conflict of de publieke opinie moeten wij niet onderschatten. De grootste geldbron van deze organisaties zijn donaties, en steeds meer donaties komt van een kleiner groepje rijke elite die zo deze organisaties of mensen aan de top van deze organisaties koopt. Op die manier worden deze organisaties door het geld/de elites gecontroleerd en is er een steeds groter wordende politicisering van de organisaties.
Maar doordat de media verkeerde informatie verspreid wordt een situatie ingewikkelder gemaakt waardoor mensen afhaken en de elites het werk ongestraft laten doen.
5. Waarom is er geen vredesbeweging meer?
De grote vredesbewegingen zien we terug in de jaren ’70 en ’80. De strijd tegen de Vietnam Oorlog en tegen kernwapens kregen miljoenen mensen over de wereld de straten op. Een daarvan die wij op zo’n schaal hebben gezien was in 2003, bij de demonstraties tegen de Irak Oorlog. Maar waarom zijn mensen toen op de straat gegaan en niet bijvoorbeeld tegen de oorlog in Libië of Syrië? Men kan twee redenen hiervoor geven. Ten eerste is de ideologische capitulatie van links in Europa van belang. We zien dat de traditionele vijand van imperialistische oorlogen, de linkse partijen, het opgegeven hebben en zich meer en meer hebben aangesloten bij het imperialisme. Ten tweede is dat er geen publieke opinie hierdoor ontstaat. Als politieke leiders van landen het oneens zijn met interventies van de VS dan ontstaat er binnen het land ook weerstand. Dit leidt tot protesten en demonstraties. Maar wat we zien in conflicten als Libië en Syrië is dat de leiders van landen het eens zijn met de interventie. Er is geen onenigheid en weerstand vanuit de elite (politici en media) waardoor er geen verzet ontstaat.
6. Waarom zien wij een opkomst van Islamofobie en Russofobie bij verkiezingen? ( zoals recent in het Verenigd Koninkrijk)
De elites hebben er baat bij als het volk angstig is. Uit economisch oogpunt omdat ze bijvoorbeeld bepaalde producten gaan kopen (bijv. de toenemende wapenverkoop in de VS). Maar doordat er angst is kunnen bedrijven er ook een graantje aan verdienen (het kopen van vliegtuigen, bommen, produceren van wapens etc). Na de val van de Sovjet-Unie was er geen boeman meer in de wereld. Dus heeft de media en de heersende elite de angst voor terrorisme hoog opgestookt. Hoewel je een grotere kans hebt om te overlijden door van een trap af te vallen, maken veel mensen zich elke dag druk over de ‘angst voor terrorisme’. Behalve de rede om mensen bang te maken kan ook de rede zijn om de arbeidersklasse te verdelen. Het is heel makkelijk om te zeggen ‘het ligt aan de Turken/Arabieren/Moslims’ waardoor de arbeidersklasse onderling in conflict komt.
Hoewel je een grotere kans hebt om te overlijden door van een trap af te vallen, maken veel mensen zich elke dag druk over de ‘angst voor terrorisme’.
7. Wat is de rol van de NAVO binnen het geweld in de wereld?
De NAVO was opgericht om Europa onder controle te houden van Amerika. Maar sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie was die taak min of meer niet nodig. Maar toch bleef deze bestaan. Wat wij zien is dat de NAVO nu wordt gebruikt als een middel voor Amerikaanse oorlogen. Zo hoeft de VS deze oorlogen niet te betalen maar hebben zij wel het gewenste effect (zie bijvoorbeeld de NAVO interventie in Libië). Nog een rede waarom de NAVO nog bestaat is dat zij wapens kopen van Amerikaanse bedrijven. Het is niet raar dat president Trump oproept dat de lidstaten een groter gedeelte van hun nationaal inkomen moeten besteden aan de NAVO. Dit is goed voor Amerikaanse wapenproducenten.
Wat is gebeurt met de vredesbeweging in Nederland?
De partijen die veel geld hadden en actief streden tegen de NAVO was vanouds de SP en in mindere mate GroenLinks. Maar sinds 2006 heeft SP niet meer het uitgangspunt om Nederland uit de NAVO te halen, maar om hervorming te bewerkstellen. Het effect van dit besluit was dat een grote achterban en grote financiering van de vredesbeweging wegviel. Wat het moeilijker maakt voor kleine partijen , die niet beschikken over de financiële capaciteiten als de SP, om een grootschalige vredesbeweging op touw te zetten.