Anton Hofmann
De #nietmijnschuld campagne is in november 2019 gestart door FNV Young & United en de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) voor WO en HBO studenten. Ook de CJB steunt deze beweging, en meerdere CJB leden zijn dan ook actief bezig om studenten te organiseren. Ondanks corona is de campagne doorgezet. Hieronder volgt een kort verslag van de activiteiten van afgelopen zomer, met een vooruitblik op wat er nog moet gebeuren.
De drie hoofdeisen van #nietmijnschuld zijn helder: De basisbeurs moet terugkomen, de studenten die geleend hebben (de “schuldengeneratie”) moeten compensatie krijgen, en het geld wat hiervoor nodig is mag niet uit het onderwijs gehaald worden. Maar de campagne gaat niet alleen over deze eisen. Zo zijn studentenwelzijn en huisvesting, onderwijskwaliteit en de grote werkdruk bij docenten ook punten van aandacht.
Actievoeren voor en tijdens corona
Voor corona was een van de voornaamste manieren van aandacht vragen voor de campagne flyeren voor de petitie. Mensen werd gevraagd wat zij van het leenstelsel vonden, en als ze ertegen waren konden ze hun handtekening zetten en zich opgeven om zelf ook actief mee te doen. Flyeren is lastig op anderhalve meter, en aangezien het merendeel van de lessen nu online is zal het niemand verbazen dat deze manier van campagne voeren is stopgezet. Online kan de petitie nog wel ondertekend worden (klik hier).
Om de mensen die meedoen te informeren, maar ook om nieuwe standpunten te ontwikkelen en al bestaande te verbeteren, zijn er de afgelopen maanden vier ‘zomersessies’ georganiseerd. Ideeën werden uitgewisseld via discussies. Dankzij een goede voorbereiding, en een aanmeldingssysteem zodat er niet te veel mensen kwamen, konden deze bijeenkomsten wel offline georganiseerd worden.
Enkel met elkaar dingen bespreken is uiteraard niet genoeg. Er zijn ook ludieke acties georganiseerd om de aandacht van de medestudenten en media te krijgen. Om aandacht te vragen voor de lastig verkrijgbare en vrij dure studentenhuisvesting hebben studenten op 26 augustus op het Neude in Utrecht met spuitbussen de omtrek van de gemiddelde Utrechtse studentenkamer gespoten (16 m2) en daarbij de gemiddelde huurprijs (€474 p/m) gezet.[1] RTV Utrecht kwam langs voor een interview.
Een paar dagen later, op 30 augustus, zijn een groep studenten naar het DUO hoofdkantoor in Groningen getrokken. Zij hebben de instantie daar omgedoopt tot “het ministerie van schuld.”[2] Ook werden er recensies over DUO geschreven voor google. Dit is hoogstwaarschijnlijk door DUO opgemerkt, want later op de dag werden alle recensies verwijderd en konden er geen nieuwe worden toegevoegd. Dit is een voorbeeld hoe de overheid probeert om kritiek en protest uit beeld te houden, maar laat ook zien dat men wel degelijk onder de indruk is van onze strijd.
Doelen van de campagne
De campagne zal in ieder geval doorgaan tot de Tweede Kamerverkiezingen van volgend jaar en de daaropvolgende kabinetsformatie. Dit is mogelijk verwarrend voor sommige mensen, omdat alleen de VVD nog het leenstelsel steunt. Het terugbrengen van de basisbeurs was echter maar één van de eisen, en zonder de nodige druk is het goed voorstelbaar dat het nieuwe kabinet de basisbeurs terugbrengt zonder compensatie voor de schuldengeneratie, of enkel in combinatie met onderwijsbezuinigingen. Daarnaast is de kans groot dat vanwege alle steun die in recente tijd aan het kapitaal is verleend, een volgende regering alleen maar gaat bezuinigen. Het is typerend, dat met Prinsjesdag nog net eventjes een belastingkorting voor bedrijven is besloten, die de kosten van de basisbeurs ruim zou dekken!
Ook zijn de problemen in het hoger onderwijs vele malen groter dan het afschaffen van de basisbeurs. Zoals eerdergenoemd lijden studenten onder dure kamerprijzen, wat tot gevolg heeft dat steeds meer studenten bij hun ouders thuisblijven en daardoor minder goed mee kunnen doen aan het studentenleven. Maar ook de extreem hoge druk voor de leraren en ander onderwijspersoneel is problematisch. Het werken van overuren wordt als vanzelfsprekend gezien, terwijl vaste contracten juist steeds zeldzamer worden. Daarom is het belangrijk om robuuste strijdorganisaties van scholieren, studenten en werkers uit de sector op te bouwen en te blijven strijden voor verbeteringen.
Rol CJB in de campagne
De CJB steunt de campagne omdat deze bijdraagt aan het gedeeltelijk terugdraaien van de onderwijshervormingen die we de afgelopen decennia hebben gezien. Onderwijs moet zelfontplooiing mogelijk maken, en de wetenschappelijke en maatschappelijke kennis vergroten. Dit wordt steeds moeilijker gemaakt, en de huidige regering behandelt de universiteiten en hogescholen als diplomafabrieken, waar studenten zo snel mogelijk doorheen worden gedauwd zodat ze vervolgens “aan de economie bij kunnen dragen.” Lees: hun kennis en arbeidskracht verkopen als loonslaven.
Het is wel van belang om kritisch te blijven. Het samenbrengen en organiseren van studenten is van levensbelang, niet alleen om hervormingen af te dwingen maar ook om deze vervolgens te beschermen. Het gaat om het bouwen aan een strijdvaardige studentenbeweging naast een strijdvaardige arbeidersbeweging. Enkele politici overtuigen om op een specifiek onderwerp voor de verandering een keertje sociaal te stemmen is niet voldoende. Ook gaan de eisen van de CJB voor onderwijs verder dan die van de #nietmijnschuld campagne. Want ook toen er wel een basisbeurs was, was onderwijs slecht toegankelijk voor kinderen uit arme gezinnen. Wij eisen een studiebeurs waar een student van kan leven zonder geld van zijn ouders te hoeven vragen of naast fulltime studeren nog te moeten werken. En wij eisen volledig gratis onderwijs, inclusief gratis studiemateriaal. Alleen dan kunnen we spreken van kansengelijkheid – voor zo verre daar in het kapitalisme ooit sprake van kan zijn, waar 10% van de bevolking 64% van al het vermogen bezit [3] terwijl één op de vijf huishoudens niet eens 1000 euro aan spaargeld heeft. [4]
Studerende CJB leden zullen de komende tijd actief blijven in de campagne, om meer studenten te betrekken, de acties vorm te geven, en bij te dragen aan de duurzame versterking van de studentenbeweging. De CJB roept studenten op om zich aan te sluiten als ze dat nog niet hebben gedaan.
[1] https://trajectum.hu.nl/in-beeld-studenten-demonstreren-op-de-neude-tegen-torenhoge-kamerprijzen/
[2] https://www.dvhn.nl/groningen/DUO-gebouw-wordt-Ministerie-van-Schuld-tijdens-opening-academisch-jaar-25967218.html
[3] https://www.rtlnieuws.nl/geld-en-werk/artikel/4613996/nederlands-rijkste-10-procent-bezit-64-procent-van-het-vermogen
[4] https://www.nibud.nl/wp-content/uploads/Nibud-Infographic-Geldzaken-in-de-Praktijk-2019.pdf